
Ülkenin üç
yanı Akdeniz, Karadeniz ve bu iki denizi birbirine bağlayan Marmara Denizi ve
Ege Denizi ile çevrilidir. Komşuları; Yunanistan, Bulgaristan, Gürcistan,
Ermenistan, Azerbaycan (Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti), İran, Irak ve Suriye'dir.
Türkiye, günümüzde bağımsız yedi Türk devletinden biridir. Devletin resmi bir
dini yoktur. Ülkenin resmi dili Türkçe'dir. Ülkedeki en yaygın din ise
İslâm'dır.
Oğuzlar,
bugün Türkiye (Halk Latincesi'nde "Türklerin Yurdu" anlamına gelen
Turchia sözcüğünden türemiştir) olarak bilinen alana 11. yüzyılda göç etmeye
başlamıştır. Göç, Selçukluların Bizanslılar karşısında elde ettikleri Malazgirt
Zaferi'yle hızlanmıştır. Birçok küçük beylik ve Anadolu Selçuklu Devleti,
Anadolu'yu Moğol İstilasına kadar yönetmiş ve 13. yüzyılda Osmanlı Beyliği
Anadolu'yu birleştirerek Doğu Avrupa, Yakın Doğu ve Kuzey Afrika'yı yöneten bir
devlet hâline gelmiştir.
Türkiye,
resmi adıyla Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey Yarımkürede, Avrupa ve Asya kıtaları
arasında, kuşbakışı görünümü kabaca doğu-batı doğrultusunda bir dikdörtgeni
andıran Anadolu platosu ve Trakya yarımadası üzerinde kurulmuştur. Akdeniz,
Karadeniz, bu iki denizi Boğazlar vasıtasıyla birbirine bağlayan Marmara Denizi
ve Ege Denizi ile çevrilidir. Eski çağın başlıca uygarlık alanları olan Akdeniz
dünyası, Balkanlar, Ortadoğu ve Uzakdoğu göç ve ticaret yollarının kesişim
noktasında bulunan Türkiye coğrafyası pek çok medeniyete ev sahipliği
yapmıştır.
Türkiye,
rejimi demokrasi olan bir cumhuriyettir. Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı
sonunda 20. yüzyıl başında yıkılmasından sonra, 1923 yılında Türk Kurtuluş
Savaşı ile, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde kurulmuştur. Türkiye, Müslüman
çoğunluğa sahip ülkeler arasında en gelişmiş ve modern ülke haline gelmiştir.
Türkiye
Cumhuriyeti demokratik, laik sosyal bir hukuk devletidir. Birleşmiş Milletler,
NATO, Avrupa Konseyi ve İslam Konferansı Örgütü Türkiye'nin üye olduğu
uluslararası örgütlerdendir. 3 Ekim 2005 tarihinden itibaren Avrupa Birliği'ne
tam üyelik için müzakerelere başlanmıştır.
I. Dünya
Savaşı'ndaki yenilgisinin ardından çöken Osmanlı Devlet'nin birçok bölgesi
İtilaf Devletleri'nce işgal edilmiştir. Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki
genç bir subay kadrosunun örgütlediği başarılı direnişin ardından 1923 yılında
nihayet ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk olan Türkiye Cumhuriyeti
kurulmuştur.
Türkiye,
kadim ekinsel mirasıyla demokratik, lâik, merkeziyetçi ve anayasal bir
cumhuriyettir. Türkiye, Avrupa Konseyi'ne, NATO'ya, OECD'ye, AGİT'e ve G-20'ye
üye olarak Batı Dünyasıyla bütünleşmiştir. 1963 yılından beri Avrupa Ekonomik
Topluluğu'nun imtiyazlı ortağı ve 1995 yılından beri Gümrük Birliği'nin üyesi
olan Türkiye, 2005 yılında Avrupa Birliği ile tam üyelik görüşmelerine
başlamıştır.
Türkiye aynı
zamanda Türk Konseyi, Türk Kültür ve Sanatları Ortak Yönetimi, İslam İşbirliği
Teşkilatı ve Ekonomik İşbirliği Örgütü gibi örgütlere üye olarak Orta Doğu ile,
Orta Asya'daki Türk devletleri ile ve Afrika ülkeleri ile yakın ekinsel,
politik, ekonomik ve endüstriyel ilişkiler geliştirmiştir.
Avrupa ve
Asya kıtaları arasındaki geçiş yolları üzerindeki konumu Türkiye'ye anlamlı bir
güç ve önem kazandırmaktadır. Türkiye, siyaset bilimciler ve ekonomistlere göre
stratejik konumu, büyük ekonomisi ve askeri kabiliyetiyle bir bölgesel güçtür.
Bilimadamları
ve araştırmacılar Türkiye kelimesinin İtalyancadan geldiğini kabul ederler.
Prof. Dr. İlber Ortaylı bir makalesinde Cenevizlı ve Venedikli tüccar ve
diplomatların, 12. yüzyılda, Türkiye'yi Turchia ve Turmenia olarak
tanımladıklarını belirtir. Ayrıca, Türkiye adı ilk defa 1190'da bir yazılı
kaynakta, haçlı seferi vekayinamesinde geçmektedir.
Prof. Dr.
Abdulhaluk Çay ise Turchia tanımını çok daha gerilere götürür ve Turchia
tabirine ilk defa 6. yüzyılda Bizans kaynaklarında rastlandığını belirtir ve
şöyle der "Bu tabir 9. ve 10. yüzyıllarda İdil/Volga nehrinden Orta
Avrupaya kadar uzanan saha için kullanılmıştır." Bu kulanımın Kafkasya
bölgesinde Hazar Kağanlığı için Doğu Türkiyesi, Arpad hanedanının kurduğu Macar
Devleti için Batı Türkiyesi şeklinde olduğunu ve aynı tabirin 12. yüzyıldan
itibaren Anadolu için kullanıldığını belirtir. Tarihte 13-14. yy.da Mısır
Memlükleri de Türkiye adını kullanmışlardı: ed-devletüt Türkiya (1250-1387).
Batılar, Turchia halkına hiçbir zaman Türkiyeli demeyip, Türk (Turc)
demişlerdir.
Osmanlı
devletinde, 19. yüzyıla kadar Türkiye adı kullanılmadı, devleti Osmaniye,
Memaliki Şahane, Diyarı Rum adları kullanıldı. Daha sonra, Genç Osmanlılar
arasında Osmaniye yerine Türkistan, Türkeli, Türkili gibi adlar önerildiyse de,
Orta Asya'da Türkistan adlı bir devlet olduğundan bu benimsenmedi. Anayasada
(1921) Türkiye adı yazıldı ve 1923'de Türkiye adı resmi olarak kabul edildi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder